جابجایی ها در نیروی نظامی ایران برای غرب چه معنایی دارد

مقاله‌ای از متیو مک اینیس و دنیل اشنر در نیوزویک

ایران در شرایطی طی چند سال آینده رهبر جدیدی را به خود خواهد دید که جنگ های فرقه ای در سوریه، عراق و دیگر نقاط خاورمیانه لاینحل مانده است و محدودیت های وضع شده بر جمهوری اسلامی برای خرید تسلیحات متعارف بر مبنای توافق هسته ای در سال ۲۰۲۳ برداشته خواهد شد.

تغییرات اخیر در سطح فرماندهان ارشد نظامی ایران از جمله انتصاب سردار سرلشکر محمد حسین باقری به عنوان رییس جدید ستاد کل نیروهای مسلح نه تنها بیانگر دینامیک درونی ساختار نظامی ایران است بلکه نشانگر رویکرد نظامی ایران در آینده خواهد بود.

رهبر جمهوری اسلامی اینک اطمینان خاطر بیشتری نسبت به جایگاه سپاه در نزد جانشین آتی اش دارد. این امر بعیدی نیست که سپاه با هدف آماده شدن برای دوره پسا خامنه ای خواستار این تغییر بوده باشد.

سردار سرلشکر غلامعلی رشید که پیشتر جانشین رییس ستاد کل نیروهای مسلح بود با حکم رهبر جای خود را به امیر سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی از فرماندهان ارتش داد و خود فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء را در دست گرفت.

آیت الله خامنه ای همچنین امیر سرلشکر حسین حسنی سعدی فرمانده نیروی زمینی ارتش را به عنوان جانشین فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء منصوب کرد.

در واقع در حالی که سپاه قدرت را در دستان خود تحکیم کرده ارتش هم به مراتب بالاتری دست پیدا کرده است.

این تغییرات احتمالا با هدف افزایش هماهنگی بیشتر بین سپاه و ارتش با توجه به استقرار نیروهای ویژه ارتش در سوریه صورت گرفته است. این مهم در انتصاب سردار سرتیپ علی عبداللهی از فرماندهان ارشد سپاه به سمت معاونت هماهنگ کننده ستاد کل نیروهای مسلح نمود پیدا کرده است.

سردار باقری و نزدیکان او علنا گفته اند که او دست کم پنج محور را در اولویت قرار خواهد داد: پیشبرد قابلیت بسیج، نیروی قدس سپاه، نیروهای سایبری، افزایش عملیات اطلاعاتی، و تحرک نیروی دریایی ایران تا اقیانوس هند.

سیاستگذاران آمریکایی و تحلیلگران در پی پاسخ این پرسش هستند که آیا ایران رویکرد تمرکز بر امور دفاعی و جنگ نامتقارن را ادامه خواهد داد یا تلاش خواهد کرد نقش سنتی یک قدرت منطقه ای را ایفا کند.

آیا ایران پس از توافق هسته ای در مسیر بازسازی یک نیروی هوایی، زمینی، و دریایی معمول خواهد بود که امکانات بازدارندگی اش در برابر کشورهای سراپا مسلح عرب منطقه خلیج فارس را افزایش دهد؟

اولویت های اولیه باقری نشان می دهد که جواب منفی است. این امر احتمالا انعکاسی از ترجیحات ایدئولوژیک سپاه برای تلافی جویی از طریق توان موشکی، تمایل به جنگ نامتقارن و آماده نبودن نیروهای نظامی ایران برای تغییرات بنیادی در کوتاه مدت است.

در عین حال حضور فرماندهان ارشد ارتش در تصمیم گیری های اساسی می تواند حاکی از تمرکز بر عملیات تهاجمی زمینی مشترک ارتش و سپاه باشد.

توان نظامی غیرمتعارف ایران و نیروهای وابسته اش در منطقه به اندازه کافی برای آمریکا و متحدان اش در منطقه دردسر آفرین بوده است. افزودن قابلیت های نظامی متعارف به این معادله چالش های امنیتی منطقه ای را شدت می بخشد هر چند برای آمریکا مقابله با تهدیدهای نظامی آشنا ساده تر است.

* برگردان فارسی این مقاله تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.